Cep telefonlarımız artık yaşamımızın ayrılmaz bir parçası oldular. Her dakika ulaşılabilir olmak, yakınlarımıza, sevdiklerimize ve önemsediklerimize sunduğumuzu bir avantajdır. Karşılığına biz de önemsediklerimize her an ulaşabilir olmayı isteriz.
Teknolojinin sunduğu bu ulaşılabilirlik ticari firmalar tarafından reklam bombardımanına tutulmamıza yol açmaktadır. Hiç ihtiyacımız olmayan ürün reklamı, hiç de uygun olmayan yer ve zamanda cep telefonumuza gelmekte, cep telefonumuzun uyarı mesajı yaşamımıza dahil oluvermektedir. Daha da ileri gidenler telefonumuzu çaldırıp yaşamımıza açıkça saldırmakta, sizin ne durumda olduğunuza bakmadan müjdeli bir ses tonu ile hatırınızı sorup reklama girişivermektedir. Bu noktada sizin bulunduğunuz yer, duygu durumunuz, müsaitliğiniz hiçe sayılmaktadır. Reklam yapmak isteyen için o anda tek önemli şey ürününü anlatmaktır. Sizin hasta, üzgün, meşgul olup olmadığınızı önemsenmemektedir.
01.05.2015 Tarihinde yürürlüğe giren Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Yasa iletişim araçları ile reklam yapılmasını tüketicinin iznine bağlamıştır. Reklam yapmak isteyenler için bu yasal düzenleme engel oluşturmamıştır.
Yasa yürürlüğe girmeden önce Nisan ayı sonunda “reklam mesajları almak istemiyorsanız bu mesajı Hayır yazıp cevaplayın” içeriğindeki mesajlarının saldırısı başlamıştır. Tüketici olarak bu mesajların her birine “hayır” yazıp cevaplandığında aylık telefon faturasına eklenecek bir maliyet oluşacağı açıktır.
İlgili yasa reklamı reddetme hakkını düzenlemiştir. Bu düzenlemede red hakkının kullanımı tüketicinin katlanacağı bir maliyet değildir. Red hakkının kullanılması halinde iletim bedeli reklamı yapan tarafından karşılanacak ve bu bilgi mesajın içeriğinde yer alacaktır. Oysa neredeyse tüm mesajlarda red beyanının iletileceği mesaj bedeli hakkında bir açıklama bulunmamaktadır. Bu durumda reklam mesajı almak istediğinizi ileri süren her firma yasal gereği yerine getirmemiş demektir.
Şunu da belirtmekte yarar vardır. Bir sözleşme tarafların açık iradesi ile oluşur. Taraf iradelerini ortaya çıkaran unsur, önerinin reddedilmemiş olması değildir. Belirli bir konuda karşılıklı net açık irade beyanı ile uzlaşılmış olması halinde taraflar arasında bir sözleşme olduğu varsayılır. Örneğin, nikah da bir sözleşmedir. Nikah işlemi sırasında gelinin evlenmek istiyor musunuz sorusunu cevaplamadığı bir durumda “reddetmedi, öyleyse kabul etti, evlendiler” denilebilir mi? Elbette bu soruya herkes hayır diyecektir. Açık bir kabul bulunmadığından sözleşme gerçekleşmemiştir.
Reklam iletileri almayı istememek de aynen bu örnekteki gibidir. İleti almak istememek açıkça beyan edilebilir olmalıdır. Bu noktada birkaç husus açıklığa kavuşturulmalıdır:
-
Reklamı reddetme beyanı hangi numaraya bildirilecektir. Bu bilginin sadece telefonlarımıza gelen mesajlarda yer alması yeterli değildir. Çünkü reklam mesajı almaktan bir süre sonra vazgeçebiliriz. Bu durumda hangi numaraya red beyanı bildirilecektir? Bu bilginin reklam veren mesajlarında, basında yer alan reklamlarında, internet sitesinde vb sürekli yer alması gereklidir.
-
Reklamı red beyanı iletimi bedeli kime aittir? Yasa gereği bu bedel reklam verene aittir. Mesajlarda, reklam verenlerin internet sitelerinde, basın reklamlarında bildirilen reklamı red numaraları yanında, red mesajının ücretsiz olduğu açıkça yazılı olmalıdır.
İlgili Yasa gereğince, tüketici telefon numarasını ya da iletişim bilgilerini vermiş ise reklam mesajlarını kabul etmiş sayılmaktadır. Bu nedenle alışverişler sırasında iletişim bilgileri verirken reklam mesajları kabul edilmiş olmaktadır. Ancak red beyanı her zaman yapılabilir.
Hukuken geçerli bir onay olmaksızın alınan reklam mesajları nedeni ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığına, bakanlıkça yetkilendirilmesi halinde İl Ticaret Müdürlüğüne şikayette bulunulabilecek, reklam verene para cezası uygulanacaktır.
Huzurlu günler dilerim.