Medeni Yasamız gereğince evlilikte yasal mal rejimi “Edinilmiş Mallara Katılma” sistemidir.
Bu sistemde evlilik içinde edinilen mallar, belli koşullarla paylaşıma tabidir. Sistem evlilik üzerine kurulu olduğu için evliliğin sona ermesi ile mal rejimi de sona erecek ve tasfiyesi istenebilecektir. Ayrıca evlilik devam ederken de mal rejimini sona erdirmek mümkündür. Mal rejiminin sonlandığı nedene göre, sona erme anı farklıdır. Kısaca bunları anlatmak istedim.
Boşanma davası açıldığı takdirde, mahkemenin vereceği boşanma kararının kesinleşmesiyle ve dava tarihi itibariyle mal rejimi sona erer. Yani eşler boşandıkları takdirde, boşanma davasının açıldığı tarih itibariyle edinmiş oldukları malları paylaşacaklardır. Boşanma davası kabul edilmez ve boşanma gerçekleşmezse evlilik ve mal rejimi devam etmektedir. Eşler dava sürecinde dava ile birlikte mal rejiminin değiştirilmesi ile ilgili bir tedbir istememişlerse kaybedilen boşanma dava sürecinde edinilen mallar evlilik içinde edinilen mallar gibi değerlendirilecektir.
Evlilik taraflardan birinin ölümü ile sona erdiği takdirde, eşler birbirlerinin mirasçısı olmaktadırlar. Ancak evlikte geçerli olan edinilmiş mallara katılma sistemi gereğince mal rejimi ölümle sona erdiğinden, miras paylarının uygulanacağı mal miktarı değişebilecektir. Daha açık anlatımla, eşlerden birinin ölümü ile sağ kalan eş öncelikle mal rejimin tasfiyesini, daha sonra mirasın paylaştırılmasını isteyebilir. Bu durumda sağ kalan eş öncelikle evlilik mallarından tasfiye payını alacak, geriye kalandan da miras payını talep edebilecektir. Tabi ki bunun uygulanabilmesi için sağ kalan eşin, vefatı takiben mal rejimi tasfiyesi için dava açması ve mirasın tasfiyesinin bu davanın sonuna kadar durdurulmasını istemesi gerekmektedir. Çünkü eşin vefatı ile mirasçılar tarafından istenen veraset belgesi düzenlenirken, evlilik mal rejiminin tasfiyesi kendiliğinden değerlendirilmemektedir.
Eşlerin evlilik devam ederken mal rejimini değiştirmeleri mümkündür. Eşlerin yasal mal rejimi olan “Edinilmiş Mallara Katılma” sitemi dışında bir sistemi kabul etmeleri ve bu konuda bir sözleşme düzenlemeleri halinde sözleşme tarihi itibariyle yasal mal rejimi sona erer. Eşler bunu kendi rızaları ile yapabilecekleri gibi, eşlerden birinin talebi üzerine Aile Mahkemeleri de mal rejiminin değiştirilmesine karar verebilir. Eşlerden birinin ekonomik anlamda kötü yaşamı, kumar gibi alışkanlıkları bulunması, borca batık olması gibi haklı nedenleri bulunduğunu kanıtlaması durumunda mahkemenin vereceği karar doğrultusunda ve mahkemenin belirleyeceği zaman itibariyle mal rejimi sona erer.
Son olarak evliliğin iptal edilmesine mahkemece karar verilmesi halinde iptal davası tarihi itibariyle mal rejimi sona erer.
Mal rejimin sona ermesinin anlamı evlilik içinde edinilmiş malların paylaşımının yapılması, kısaca evlilik ortaklığının malen tasfiyesidir. Hemen belirtelim ki yukarıda açıklanan tüm mal rejimi sona erme hallerinde, tasfiye için dava açmak gereklidir.
Ramazan Bayramınızı kutlarım.